Nhắc đến các cây thuốc Nam, có lẽ không ai là không biết cây hương nhu bởi đây là loài cây mang đến nhiều công dụng và lợi ích cho sức khỏe. Bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cây hương nhu có tác dụng gì và sử dụng như thế nào.
Mục lục nội dung
1. Sơ lược cây hương nhu
Để biết cây hương nhu có tác dụng gì, chúng ta cùng sơ lược về đặc điểm, phân bố, bộ phận sử dụng và thành phần hóa học của loài cây này.
Đặc điểm tự nhiên
Hương nhu là cây dược liệu thuộc loài thân thảo, chiều cao khoảng 1 – 2m khi trưởng thành. Gốc cây màu nâu tím, hóa thân gỗ; thân cây hình trụ vuông, có lông mịn bao phủ ở phần thân non; lá cây mọc đối, mép lá hình răng cưa, lông phủ cả 2 mặt lá. Hoa cây hương nhu mọc thành cụm, màu trắng hoặc tím nhạt; quả mọc bên trong các đài hoa. Cây thường ra hoa vào khoảng tháng 5 – 6 hàng năm.
Cây hương nhu là dược liệu rất quen thuộc trong các bài thuốc Đông y
Phân bố sinh thái
Hương nhu là cây thuốc được trồng nhiều ở Ấn Độ, Thái Lan, Philipin, Campuchia, Lào và Việt Nam. Riêng ở Việt Nam, cây chủ yếu mọc nhiều ở các tỉnh phía Bắc như Quảng Ninh, Hà Giang, Tuyên Quang, Hải Dương, Hưng Yên. Đặc biệt, những vùng đất khô thoáng, nhiều ánh sáng và thoát nước tốt rất lý tưởng để loài cây này phát triển.
Bộ phận sử dụng
Toàn cây hương nhu được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh nhưng chủ yếu là phần cây trên mặt đất, nhất là những cành có hoa. Thời điểm thu hoạch cây về làm thuốc thường là khi cây đang ra hoa, tức là mùa hè. Người ta sẽ cắt cây đem về rửa sạch và phơi ở nơi ít nắng nhưng nhiều gió, nhiệt độ từ 30 – 40 độ C.
Thành phần hóa học
Tìm hiểu thành phần hóa học sẽ giúp chúng ta dễ dàng biết được cây hương nhu có tác dụng gì. Theo đó, trong tinh dầu hương nhu chứa khoảng 45 -70 % eugenol – hoạt chất được ứng dụng nhiều trong nha khoa, 10 – 20% methyl eugenol cùng các hoạt chất khác như carvacrol, beta caryophyllene,…
Lá cây hương nhu chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe
2. Cây hương nhu có tác dụng gì?
Trong y học cổ truyền, hương nhu tính hơi ôn, vị cay, là bài thuốc có tác dụng chữa nhiều bệnh. Vậy cụ thể cây hương nhu có tác dụng gì?
Chăm sóc răng miệng
Tinh dầu từ thân lá hương nhu chứa nhiều hoạt chất eugenol. Hoạt chất này có tác dụng tiêu diệt các vi khuẩn trong miệng nên vừa có tác dụng phòng ngừa sâu răng, vừa ngăn hơi thở có mùi. Bên cạnh đó, nếu súc miệng bằng lá hương nhu thì có thể làm giảm triệu chứng viêm họng.
Kích thích tóc mọc
Những người gặp vấn đề về tóc, chẳng hạn như tóc rụng do hóa trị ung thư có thể dùng tinh dầu lá hương nhu để cải thiện tình trạng. Trong tinh dầu lá hương nhu chứa hoạt chất ocimum giúp kích thích tóc mọc nhanh và khỏe mạnh.
Tăng cường thị lực
Ngoài tác dụng với sức khỏe răng miệng và tóc, cây hương nhu có tác dụng gì với mắt? Đó là tăng cường bổ sung vitamin A cho mắt để phòng ngừa các vấn đề về mắt như viêm mắt, quáng gà, giảm thị lực,… vì trong lá cây hương nhu chứa rất nhiều vitamin A.
Hương nhu cung cấp nguồn vitamin A tự nhiên giúp mắt sáng và khỏe mạnh
Giảm đường trong máu
Thí nghiệm trên chuột và nghiên cứu ở những bệnh nhân bị tiểu đường không phụ thuộc insulin (NID) cho thấy sau khi sử dụng lá cây hương nhu thì lượng đường trong máu được giảm đáng kể. Do đó, đây là cây thuốc giúp kiểm soát lượng đường hiệu quả cho bệnh nhân bị tiểu đường.
Cải thiện tim mạch
Một tác dụng khác của cây hương nhu là cải thiện sức khỏe tim mạch, đặc biệt là phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, tắc nghẽn động mạch. Điều này được cho là do trong lá hương nhu giàu canxi và magiê, có tác dụng làm cholesterol xấu, đồng thời, tăng cường tuần hoàn máu.
Hỗ trợ tiêu hóa
Các vấn đề về tiêu hóa như ợ chua, đầy hơi, đau dạ dày,… có thể được cải thiện nếu như bạn thường xuyên uống trà lá hương nhu. Đây cũng chính là một trong những tác dụng của cây hương nhu được nhiều người biết đến và áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Chữa lành vết thương
Lá cây hương nhu có đặc tính chống viêm và hỗ trợ điều trị nhiễm nấm, nhờ đó mà giúp vết thương mau lành, không bị sưng đau và viêm nhiễm. Đó là lý do cây hương nhu được sử dụng để bào chế các loại thuốc sát trùng và điều trị mụn nhọt, ghẻ lở.
Cây hương nhu có tác dụng gì? Đó là hỗ trợ chữa lành vết thương do mụn nhọt, ghẻ ngứa
Tăng cường sinh lý
Cây hương nhu có tác dụng gì với sức khỏe sinh sản và đời sống tình dục? Câu trả lời là tăng cường bổ sung axit amin arginine để cải thiện rối loạn cương dương và chất lượng tinh trùng, đồng thời, bổ sung etanol và chất Bo để tăng tiết estrogen ở phụ nữ.
Sản xuất chất thơm
Tinh dầu từ cây hương nhu được sử dụng như chất thơm để sản xuất nước hoa, sữa tắm, xà phòng, đặc biệt là sản phẩm dầu xoa bóp để thư giãn tinh thần, giúp cơ thể sảng khoái, dễ chịu.
3. Cách dùng cây hương nhu
Nắm được cây hương nhu có tác dụng gì là chưa đủ, bạn cần lưu đến cách sử dụng để đảm bảo mang lại hiệu quả cao nhất và hạn chế các tác dụng phụ. Theo đó, liều lượng sử dụng hương nhu là 4 – 12g/ ngày. Khi sắc để lấy nước uống thì nên uống nguội vì uống nóng dễ gây nôn ói.
Uống trà hay nước sắc từ hương nhu để nguội để không bị nôn ói
Ngoài ra, người bị thận âm hư không nên dùng cây hương nhu để chữa bệnh. Đặc biệt, phụ nữ mang thai cần thận trọng khi dùng hương nhu để phòng tránh các biến chứng không mong muốn.
Chúng ta đã cùng tìm hiểu cây hương nhu có tác dụng gì cùng những lưu ý khi sử dụng. Nói chung, đây là cây thuốc Nam có tác dụng chữa nhiều bệnh và có cách dùng đơn giản. Tuy nhiên, bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, thầy thuốc trước khi dùng để vừa đạt hiệu quả như mong muốn, vừa phòng tránh các rủi ro.