Mục lục nội dung
1. Rối loạn kinh nguyệt là gì
Kinh nguyệt là hiện tượng chảy máu từ tử cung ra ngoài âm đạo do bong lớp niêm mạc tử cung khi hiện tượng thụ thai không xảy ra. Rối loạn kinh nguyệt hay kinh nguyệt không đều là những biểu hiện bất thường của kinh nguyệt về thời gian (rong kinh, thiểu kinh, vô kinh), tần số và lượng máu mất trong ngày hành kinh (cường kinh) kèm theo những bất thường như màu sắc máu kinh thay đổi, thống kinh (đau bụng dữ dội khi hành kinh),… Nguyên nhân có thể do rối loạn nội tiết hoặc các bệnh lý thực thể. Đây là những dấu hiệu, những triệu chứng của một hay nhiều bệnh khác nhau còn bản thân rối loạn kinh nguyệt không phải là bệnh.
2. Nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt
2.1 Do sinh lí
Thay đổi nội tiết tố
Trong suốt thời kỳ sinh sản của mình, người phụ nữ phải trải qua nhiều giai đoạn từ lúc có kinh nguyệt, mang thai, cho con bú, tiền mãn kinh đến mãn kinh. Những sự thay đổi này đi liền với sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể.
- Dậy thì: Khi mới có kinh nguyệt, hầu hết con gái đều có kinh nguyệt không đều vì buồng trứng và các cơ quan sinh dục khác vẫn chưa phát triển hoàn thiện. Nội tiết tố mới được giải phóng trong cơ thể phải mất một thời gian để ổn định. Thường phải mất 2, 3 năm đầu tiên kinh nguyệt còn chưa đều.
- Cho con bú: Prolactin là hormon chịu trách nhiệm bài tiết sữa mẹ. Prolactin làm ức chế buồng trứng, giảm hàm lượng nội tiết tố nữ estrogen có thể gây vô kinh . Vòng kinh sẽ xuất hiện trở lại muộn hơn và cần một thời gian thì kinh nguyệt mới ổn định như trước.
- Trước thời kỳ tiền mãn kinh: Nồng độ hormon nữ suy giảm do buồng trứng suy giảm hoạt động (rối loạn phóng noãn), gây rối loạn và cơ thể lão hóa nên chu kỳ kinh bị phá vỡ và dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.
Tăng hoặc giảm cân
Thay đổi cân nặng đột ngột cũng dẫn đến rối loạn kinh nguyệt bởi vì những biến động trong cân nặng của phụ nữ có thể tác động lên tuyến yên, từ đó tạo ra sự mất cân bằng hormon, gây rối loạn chu kỳ rụng trứng dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.
Rối loạn ăn uống
Chế độ ăn uống và dinh dưỡng không hợp lý, sử dụng các chất kích thích (thuốc lá, cafe),… làm thay đổi nồng độ hormon và gây ảnh hưởng xấu đến cơ thể như rối loạn tiêu hóa. Từ đó gây mệt mỏi, mất nước, mạch đập nhanh, hạ huyết áp,… làm ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ kinh nguyệt.
Tập thể dục quá sức
Tập luyện quá mức làm tiêu hao rất nhiều năng lượng, làm thay đổi hoạt động thông thường của các cơ quan trong cơ thể nên cũng gây rối loạn kinh nguyệt, có thể gây vô kinh thứ phát.
Căng thẳng – stress
Căng thẳng, ốm đau nhiều ngày, stress,… sẽ làm cho tuyến thượng thận sẽ tiết ra hormon cortisol. Loại hormon này có ảnh hưởng đến quá trình sinh sản các nội tiết tố nữ như estrogen và progesterone. Hai loại hoocmon này có nhiệm vụ điều hòa kinh nguyệt của bạn.
Vệ sinh không sạch sẽ
Trong thời gian kinh nguyệt và sau khi quan hệ tình dục, bạn nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ, đặc biệt là vùng kín. Thay băng vệ sinh đều đặn, cách khoảng 3 – 4 tiếng thì nên thay băng vệ sinh một lần để hạn chế được vi khuẩn phát triển, gây viêm nhiễm phụ khoa .
Tác dụng phụ của thuốc
- Thuốc tránh thai làm nội tiết tố nữ thay đổi làm rối loạn kinh nguyệt.
- Sử dụng thuốc kháng sinh liều cao, dài ngày hoặc các thuốc hormon cũng có thể dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.
2.2 Do bệnh lí
Rối loạn tuyến giáp
Rối loạn tuyến giáp gây ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất trong cơ thể làm thay đổi nội tiết tố và chu kỳ kinh nguyệt, có thể gây vô kinh thứ phát.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
Buồng trứng không rụng trứng, làm ảnh hưởng đến lượng progesteron, gây mất cân đối tỉ lệ estrogen-progesteron trong cơ thể, ảnh hưởng đến nội mạc tử cung, gây bong lớp nội mạc tử cung→ rong huyết. Nếu tình trạng này xảy ra, phụ nữ không có chu kỳ kinh thật sự vì quá trình rụng trứng diễn ra không đều.
Suy buồng trứng sớm: Là tình trạng buồng trứng mất chức năng trước tuổi 40. Những phụ nữ mắc chứng suy buồng trứng sớm có thể có kinh nguyệt không đều hoặc không thường xuyên trong nhiều năm.
3. Rối loạn kinh nguyệt có thể có thai không?
Rối loạn kinh nguyệt tùy vào nguyên nhân vẫn có thể có thai. Tuy nhiên, bệnh nhân cần khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, điều trị hợp lí.
4. Cách khắc phục
4.1 Do sinh lí
Chế độ ăn uống
- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
- Chế độ ăn uống hợp lý, đủ chất dinh dưỡng với khẩu phần ăn bổ sung thêm nhiều vitamin và khoáng chất: Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi và rau quả, tránh chất béo bão hòa và thức ăn nhanh.
- Trước ngày dự kiến có kinh, không nên ăn đồ cay, đồ xào, rán, thức ăn có tính hàn nhiều. Đối với người có thể chất yếu, nên tăng cường bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể, ăn nhiều loại thịt gia cầm, uống sữa.
- Tránh sử dụng rượu bia, chất kích thích như cà phê, trà đặc… không hút thuốc lá và tránh xa những nơi có khói thuốc.
Chế độ sinh hoạt
- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.
- Tập thể dục nhẹ nhàng, thường xuyên như: Đi bộ, yoga, thể dục nhịp điệu, aerobic,…
- Không nên tập thể dục thể thao, vận động mạnh trong những ngày kinh nguyệt.
- Giữ ấm bụng để không bị nhiễm lạnh: Lót một miếng đệm ấm vào vùng bụng hoặc ngâm mình trong một bồn tắm nước nóng, có thể giúp làm giảm đau bụng kinh.
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
- Quan hệ tình dục lành mạnh.
Tinh thần và tâm lí
- Tinh thần lạc quan, yêu đời, vui vẻ.
- Học cách điều chỉnh tâm lý, tìm cách giải tỏa tâm lý khi gặp chuyện không vui, không nên để cảm xúc chi phối quá nhiều.
- Có tâm lý tốt trong mọi tình huống, hoàn cảnh xảy ra trong cuộc sống.
4.2 Do bệnh lí
- Kiểm tra định kỳ để theo dõi và bảo vệ sức khỏe của chính mình. Thăm khám sức khỏe định kỳ không chỉ phòng tránh rối loạn kinh nguyệt mà còn nhiều bệnh khác.
- Rối loạn kinh nguyệt là hiện tượng tác động trực tiếp đến việc thụ thai. Vì vậy, không nên chủ quan mà nên đi khám và giải quyết dứt điểm tình trạng trên. Bởi đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh phụ khoa nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản cũng như tính mạng của nữ giới.
- Nếu bạn đang mong con mà có rối loạn kinh nguyệt thì đừng chần chừ, hãy đến gặp các bác sĩ chuyên khoa sản hoặc hỗ trợ sinh sản để được tư vấn phương pháp chữa trị để sớm toại nguyện.
- Dr.Labo là Trung tâm chuyên cung cấp dịch vụ xét nghiệm máu tận nơi, có hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Xét nghiệm. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thể mình. Bạn chỉ cần gọi điện đặt hẹn lấy máu xét nghiệm tận nơi qua số điện thoại: 083.7755.383 hoặc 024.73.088.288. Dịch vụ xét nghiệm tận nơi giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc, xoá tan những lo lắng, hoang mang không cần thiết, làm cho cuộc sống chất lượng hơn.