Đối với những người mắc bệnh đái tháo đường thì việc theo dõi mức đường huyết (hay còn gọi là mức glucose máu) là một việc quan trọng. Bạn hoàn toàn có thể tự kiểm tra đường huyết ở nhà với bộ dụng cụ là máy đo đường huyết cá nhân thay vì việc đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế khác. Bài viết hôm nay sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin về cách thử tiểu đường tại nhà.
Mục lục nội dung
1. Ai cần thử đường huyết tại nhà: đối tượng, tần suất
Tiểu đường là bệnh có biểu hiện lượng đường trong máu luôn cao hơn mức bình thường, nguyên nhân là do thiếu hụt insulin (tuyến tụy không tiết insulin hoặc insulin hoạt động không hiệu quả). Việc chẩn đoán bệnh và kiểm soát quá trình điều trị bệnh dựa vào xét nghiệm đo chỉ số glucose trong máu.
Những đối tượng cần thử đường huyết tại nhà:
- Người mắc bệnh đái tháo đường type 1: nên thử đường huyết ít nhất 3 lần mỗi ngày để đạt mục tiêu điều trị
- Người mắc bệnh đái tháo đường type 2:
√Trước khi ăn sáng, ăn trưa và ăn chiều
√Sau ăn 1-2h (sáng, trưa, chiều)
√Trước khi đi ngủ
√Lúc 2h hoặc 3h sàng: khi nghi ngờ có hạ đường huyết
- Các tình huống khác nên thử đường huyết
Khi nào phải thử đường máu tại nhà?
√Khi nghi ngờ đường huyết quá cao hoặc quá thấp
√Thay đổi thuốc điều trị hoặc liều dùng thuốc đang sử dụng
√Thay đổi chế độ dinh dưỡng hoặc tập luyện
√Trước hoặc sau khi tập luyện
√Trước khi lái xe hoặc thực hiện các hoạt động khác có cường độ tập trung cao
√Khi mang thai hoặc đang mắc bệnh
√Thử đường huyết vào thời điểm nào và tần suất bao nhiêu theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
2. Các bước kiểm tra đường huyết tại nhà
Để kiểm tra đường huyết tại nhà, bạn sẽ được tư vấn sử dụng máy đo đường huyết cá nhân.
Máy đo đường huyết cá nhân
Các bước sử dụng máy đo đường huyết cá nhân để thử đường huyết tại nhà:
- Rửa tay bằng nước ấm, sau đó lau khô tay trước khi đo
- Lắp kim lấy máu vào ống bút
- Điều chỉnh độ sâu của kim phù hợp với loại da của bạn
- Lắp que thử vào máy đo đường huyết. Code của que thử phải trùng khớp với mã code hiện trên máy. Sau khi lấy que thử nhanh chóng đóng lọ que thử để tránh độ ẩm xung quanh tác động lên các que khác.
- Xoa nhẹ đầu ngón tay để máu lưu thông về
- Đặt kim chích ở mép ngoài cạnh đầu ngón tay và bấm chích máu. Ấn nhẹ ống bút vào đầu ngón tay, kim lấy máu sẽ đâm nhẹ vào ngón tay của bạn.
- Nhỏ giọt máu vừa xuất hiện lên phần que thử trên máy đo.
- Dùng khăn sạch ấn nhẹ vào ngón tay để cầm máu.
- Đợi máy hiện thử kết quả và vệ sinh dụng cụ theo đúng hướng dẫn.
3. Chỉ số đường huyết của bạn cho biết điều gì?
3.1. Chỉ số đường huyết của người bình thường
Theo khuyến cáo từ Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA): mức đường huyết của người bình thường và phụ nữ đang mang thai như sau:
| Trước bữa ăn | 1-2h tính từ lúc bắt đầu ăn | |
| Người trưởng thành(không mang thai) | 4.4-7.2 mmol/L ( xấp xỉ 80-130 mg/dL) | Ít hơn 10 mmol/L( hoặc ít hơn 180mg/dL) |
| Phụ nữ đang mang thai | ≤ 5.3 mmol/L trước bữa sáng (hoặc ≤ 95mg/dL) | 1h tính từ lúc bắt đầu ăn: ≤7.8 mmol/L( hoặc ≤ 140mg/dL)2h tính từ lúc bắt đầu ăn: ≤6.7 mmol/L (hoặc ≤ 120mg/dL) |
3.2. Chỉ số đường huyết của người mắc bệnh tiểu đường
- Chỉ số đường huyết lúc đói ( trong khoảng 8h chưa ăn): >7 mmol/l ( tức là trên 126 mg/dL) thì có thể bạn đã mắc bệnh tiểu đường. Bạn cần đo liên tiếp 2 lần để có kết quả chính xác nhất. Trong trường hợp bạn đo lại mà chỉ số đường huyết dưới 6,1 mmol/l ( tức là dưới 110mg/dL) thì nên đem kết quả qua bác sỹ để được nghe tư vấn.
- Chỉ số đường huyết lúc đói từ 6,1-7 mmol/L(110-126 mg/dL) thì bạn nằm trong giai đoạn rối loạn đường huyết lúc đói. Nếu đang nằm trong khoảng chỉ số này, bạn cần có chế độ dinh dưỡng và tập luyện phù hợp để tránh bệnh tiến triển nặng thêm.
3.3. Chỉ số đường huyết ở người bệnh tiểu đường đang dùng thuốc
Khi sử dụng thuốc, lý tưởng nhất là chỉ số đường huyết của người bị mắc bệnh tiểu đường sẽ trở về mức như người bình thường.
Nếu mức đường huyết vẫn cao hơn hoặc thấp hơn bình thường, bạn cần tham khảo ý kiến lại bác sĩ để điều chỉnh thuốc hoặc chế độ ăn uống, sinh hoạt để đạt được mục tiêu điều trị. Mức đường huyết xuống mức quá thấp, người bệnh có thể gặp tình trạng hạ đường huyết, rất nguy hiểm.
4. Những lưu ý quan trọng khi thử đường huyết tại nhà
Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn nên lưu ý những điểm dưới đây:
- Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tự kiểm tra đường huyết tại nhà
- Ghi chép cẩn thận kết quả, thời gian đo đường huyết và những thông tin liên quan để có cơ sở theo dõi, so sánh, đánh giá tiến trình điều trị bệnh của bản thân.
- Giữ thói quen đo đường huyết theo định kỳ, không cần thiết phải đo liên tục trong ngày.
- Máy đo và que thử phải khớp mã vạch. Liên hệ điểm bán để được tư vấn nếu không khớp.
- Không đo liên tục trên cùng một ngón, đo luân phiên ở các đầu ngón tay khác nhau
- Không tiến hành lấy máu nếu cảm thấy đau nhức ở đầu ngón tay.
- Không tái sử dụng các loại que thử, kim lấy máu vì việc này tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng hoặc làm sai lệch kết quả đo.
- Trong một số trường hợp kết quả đo đường huyết không đúng do ảnh hưởng của một số yếu tố như tay không sạch, que thử hết hạn sử dụng, cho không đủ máu vào que thử, máy không được định chuẩn…Vì vậy nên hết sức lưu ý.
Ổn định đường huyết là mục tiêu chính trong điều trị bệnh tiểu đường, giúp ngăn cản sự tiến triển của bệnh cũng như phòng tránh các biến chứng nguy hiểm trên thận, mắt, thần kinh và làm giảm tuổi thọ của bệnh nhân. Thử tiểu đường tại nhà giúp bệnh nhân có thể chủ động trong việc kiểm soát đường huyết từ đó dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh để đường huyết luôn trong mức cho phép. Hi vọng với những chia sẻ trên đây sẽ góp phần hỗ trợ người bệnh trong việc điều trị căn bệnh này.
TS.BS Bùi Nguyên Kiểm
Nguyên trưởng khoa Nội bệnh viện Xanh Pôn
Nguồn: chương trình Vì sức khỏe người Việt – Hội Nội khoa Việt Nam