Mục lục nội dung
1. NT-proBNP là gì?
NT-proBNP (N-terminal pro B-type natriuretic peptide) là peptid gồm 76 acid amin. Tiền thân của NT-proBNP là pre-pro-peptid bao gồm 134 acid amin. Pre-pro-peptid tách ra thành: proBNP (108 gốc acid amin) và một đoạn peptid tín hiệu (26 gốc acid amin). Khi được giải phóng vào trong máu, proBNP sẽ bị thủy phân bởi một enzyme protease là furin, tạo thành NT-proBNP (76 acid amin) và BNP (32 acid amin).
Ở người, NT-proBNP và BNP có hàm lượng lớn trong cơ tâm thất trái, hàm lượng nhỏ trong mô tâm nhĩ và cơ tâm thất phải. Khi tăng sức nén huyết động học tại tim (thành tim bị giãn, phì đại hoặc tăng áp lực tác động lên thành tim), NT-proBNP sẽ tăng phóng thích. NT-proBNP gia tăng nồng độ ở bệnh nhân suy tim.
NT-proBNP được thải trừ thụ động, chủ yếu là qua thận. Xét nghiệm định lượng NT- proBNP có độ nhạy cao và thông dụng hơn BNP trong chẩn đoán bệnh suy tim.
2. Chỉ định xét nghiệm định lượng NT- pro BNP khi nào?
Xét nghiệm NT-proBNP tim mạch học được chỉ định trong các trường hợp sau:
2.1 Chẩn đoán sớm và chẩn đoán phân biệt suy tim
- Xác định loại trừ suy tim ở bệnh nhân khó thở cấp;
- Chẩn đoán xác định hoặc loại trừ suy tim ở bệnh nhân có nguy cơ suy tim (người bị tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh động mạch vành) hoặc bệnh nhân suy tim đã được chẩn đoán, chẩn đoán phân biệt suy tim với các bệnh lý khác (ví dụ bệnh phổi);
- Chẩn đoán suy tim trong trường hợp khám lâm sàng hoặc siêu âm khó thực hiện (đối với người béo phì, trẻ em hoặc người cao tuổi);
- Chẩn đoán suy tim ở bệnh nhi và sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh;
- Chẩn đoán phân biệt tăng NT-proBNP ở người mắc các bệnh lý không phải suy tim như bệnh cơ tim (viêm cơ tim, cơ tim phì đại, cơ tim thâm nhiễm), bệnh van tim (hẹp và hở van hai lá, hẹp và hở van động mạch chủ), thiếu máu, rối loạn nhịp nhĩ, bệnh nặng (sốc do bỏng, sốc nhiễm khuẩn, hội chứng suy hô hấp ở người lớn), đột quỵ do nhồi máu não, các hội chứng tâm phế (tim bẩm sinh, khó thở khi ngủ, tăng áp phổi,…).
2.2 Theo dõi diễn biến và hiệu quả điều trị suy tim
- Theo dõi lâu dài bệnh nhân suy tim mạn tính;
- Đánh giá nguy cơ tái phát suy tim, xác định độc tính của thuốc sử dụng hoặc hiệu quả điều trị.
2.3 Tiên lượng suy tim
- Tiên lượng suy tim ở bệnh nhân khó thở hoặc người bệnh suy tim đã được chẩn đoán;
- Tiên lượng suy tim ở bệnh nhi và sơ sinh mắc bệnh tim bẩm sinh.
2.4 Tầm soát suy tim trên quần thể chung
- Sàng lọc trong cộng đồng, chú trọng tới nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch như người bệnh đái tháo đường, bệnh mạch vành, tăng huyết áp,…
- Sàng lọc nguy cơ suy tim ở bệnh nhân trước và sau phẫu thuật các cơ quan;
- Sàng lọc phát hiện sớm nguy cơ suy tim ở đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tim mạch như béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, suy thận, bệnh động mạch vành,…
3. Giá trị tham chiếu và thay đổi của NT-proBNP trong suy tim
Giá trị tham chiếu trên người bình thường của NT- proBNP huyết tương sẽ thay đổi theo tuổi. Cụ thể, ở người dưới 50 tuổi là 50 pg/mL, 50 – 75 tuổi là 75-100 pg/mL và trên 75 tuổi là 250 – 300 pg/mL. Một điểm cắt chung cho cả 2 giới là 125 pg/mL.
- Điểm cắt tối ưu để loại trừ suy tim mạn tính là NT-proBNP < 125 pg/mL;
- Điểm cắt tối ưu loại trừ suy tim cấp khi khó thở là NT-proBNP < 300 pg/mL;
- Điểm cắt tối ưu NT-proBNP để chẩn đoán suy tim cấp ở bệnh nhân khó thở theo tuổi: dưới 50 tuổi là > 450 pg/mL, từ 50 – 75 tuổi là > 900 pg/mL và trên 75 tuổi là > 1800pg/mL.
4. Ý nghĩa của định lượng NT-proBNP
-NT-proBNP giúp tầm soát suy tim ở bệnh nhân nguy cơ cao chưa triệu chứng cơ năng
- Độ nhậy 92-99%
- Giá trị tiên đoán âm cao
– NT-proBNP < 125 pg/mL: nguy cơ suy tim thấp
– NT-proBNP trong khoảng 200 pg/mL – 300 pg/mL: cần làm siêu âm tim
-Nồng độ NT- proBNP huyết tương thay đổi khi người bệnh mắc các bệnh lý và hội chứng sau:
- Khó thở cấp/suy tim cấp tính: Nồng độ NT-proBNP ở người suy tim cấp tính có biểu hiện khó thở ở các nhóm tuổi dưới 50, từ 50 – 75 và trên 75 lần lượt là > 450 pg/mL, > 900 pg/mL và > 1800pg/mL. Ở các bệnh nhân suy tim cấp, nồng độ NT-proBNP > 5180 pg/mL có giá trị tiên lượng tử vong trong 76 ngày là 95%;
- Suy tim mạn tính: Đo định lượng NT- proBNP được lặp lại mỗi lần khám bệnh, nguy cơ tiên lượng nặng khi NT-proBNP > 1000pg/mL;
- Thiếu máu cục bộ cơ tim ổn định và không ổn định: Nên thực hiện đo định lượng NT- proBNP lặp lại 24 – 72 giờ, nồng độ NT-proBNP tăng kéo dài > 250 pg/mL cảnh báo tiên lượng xấu. Nên đo NT- proBNP lặp lại hàng tuần hoặc hàng tháng tùy từng tình trạng cụ thể;
- Bệnh thận: Tăng NT- proBNP huyết tương xảy ra ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính do sự giảm đào thải loại peptid này qua thận và khẳng định những đối tượng này mắc bệnh tim;
- Bệnh nhi và sơ sinh: Có thể sử dụng điểm cắt theo lứa tuổi như đối với người dưới 50 tuổi với nồng độ NT-proBNP > 450 pg/mL và NT-proBNP < 300 pg/mL để loại trừ suy tim ở trẻ em;
- Suy tim ở bệnh nhân béo phì: Ở người béo phì, nồng độ NT-proBNP huyết tương giảm do tăng thoái hóa và giảm tổng hợp NT-proBNP ở tế bào cơ tim. Để chẩn đoán xác định suy tim ở người thừa cân hoặc béo phì, có thể sử dụng các điểm cắt NT-proBNP là 491 pg/mL ở người thừa cân hoặc 343 pg/mL ở người béo phì;
- Một số bệnh lý khác không phải suy tim: bệnh cơ tim, bệnh van tim, thiếu máu, rối loạn nhịp nhĩ, các hội chứng tâm phế, đột quỵ do nhồi máu não, tiểu đường, tăng huyết áp,… Nguyên nhân tăng NT-proBNP của các bệnh này chủ yếu là do mô cơ tim bị thiếu máu hoặc thiếu oxy.
Để được biết thêm thông tin bổ ích hãy liên hệ với Trung tâm xét nghiệm Y khoa Dr.Labo.
Dr.Labo là Trung tâm chuyên cung cấp dịch vụ xét nghiệm máu tận nơi, có hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Xét nghiệm. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thể mình. Bạn chỉ cần gọi điện đặt hẹn lấy máu xét nghiệm tận nơi qua số điện thoại: 083.7755.383 hoặc 024.73.088.288.
Dịch vụ xét nghiệm tận nơi giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc, xoá tan những lo lắng, hoang mang không cần thiết, làm cho cuộc sống chất lượng hơn.