[Phần II] Các biện pháp dùng thuốc/tpcn
Trước hết, mình xin khẳng định, nếu bạn không có bệnh nền, không bị quá cân thì việc ăn uống đủ chất, chịu khó thể dục nhẹ nhàng và giữ được tinh thần lạc quan cũng đã là những liều thuốc rất tốt để chống lại Covid.
Sau đây, BS Hoàng xin điểm qua một số loại thuốc có thể có ích để dự phòng và điều trị Covid thể nhẹ tại nhà. Hình minh họa là một ví dụ chưa thật đầy đủ (và có thể sẽ được chỉnh sửa thường xuyên) về một số loại thuốc có thể cần thiết dành cho mọi người.Xin lưu ý, BS Hoàng không có liên quan tới bất kỳ loại hoạt chất hay thuốc nào được đề cập trong bài viết.
Mục lục nội dung
1. Các thực phẩm chức năng và thuốc tăng cường sức đề kháng của cơ thể
Một viên multivitamin mỗi ngày là đủ, các bạn có thể chọn loại bất kỳ phù hợp với nhu cầu của mình. Việc bổ sung nhiều vitamin C, D hoặc kẽm (Zn) được cho là rất tốt tuy nhiên cần thêm nhiều bằng chứng để chứng minh điều này.Hiện có khá nhiều bài thuốc có thành phần là thảo dược được quảng cáo là có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể, tuy nhiên, các bạn cần thận trọng tìm hiểu thông tin kỹ càng.
Các bạn có thể tìm hiểu thêm tại đây:https://www.vinmec.com/…/15-chat-bo-sung-tot-nhat-de…/
2. Bảo vệ vòng ngoài
Niêm mạc đường hô hấp là nơi đầu tiên mà virus xâm nhập. Sử dụng nước muối sinh lý nhỏ mũi, súc họng 3-4 lần mỗi ngày là biện pháp cần thiết. Các loại tpcn, thảo dược giúp hỗ trợ hô hấp cũng là lựa chọn đáng cân nhắc. Các dung dịch súc họng chứa một trong 2 hoạt chất povidone iodine nồng độ khoảng 1% hoặc chlorhexidin nồng độ 0,05-0,2% cũng có tác dụng tiêu diệt phần lớn các loại virus thông thường nếu chúng ta súc họng đủ lâu, đúng cách.
3. Các thuốc kháng virus
Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế cập nhật ngày 12/12/2021 thì trong các thuốc có tác dụng kháng virus SARS-CoV2, chỉ có favipiravir hàm lượng 200/400mg là được phép sử dụng đường uống với liều lượng do BS chỉ định (mỗi ngày 2 lần). Thuốc Remdesivir chỉ được sử dụng tại cơ sở y tế và cũng tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh. Molnupiravir hiện vẫn đang thuốc chương trình thử nghiệm và phải tuân thủ kỹ càng, không phải ai cũng có thể dùng, việc mua bán molnupiravir vẫn chưa được phép. Ngoài ra, Paxlovid của Pfizer (chưa có tại Việt Nam) được hy vọng cũng sẽ mang lại hiệu quả tốt.Trừ những loại thuốc nêu trên, các thuốc kháng virus nCov khác đều không đáng tin cậy.
4. Điều trị triệu chứng
Một trong những vấn đề hay gặp nhất của nhiễm Covid là các triệu chứng thông thường, có triệu chứng nào thì chúng ta điều trị triệu chứng đó.
- Sốt, mất nước/điện giải: hạ sốt bằng các phương pháp dân gian, dùng thuốc Paracetamol hoặc Ibuprofen, lưu ý một số người dễ bị nhiễm độc gan do dùng Paracetamol. Bù điện giải bằng uống nước dừa, nước cam, Oresol hay các dung dịch bù điện giải khác.
- Đi ngoài, tiêu chảy: dùng các loại lá cây, thảo dược cầm đi ngoài, sử dụng berberin là thuốc tác dụng tốt, dễ kiếm, rẻ tiền. Các thuốc nhóm này có nhiều loại và nhân viên nhà thuốc có thể dễ dàng tư vấn cho các bạn. Lưu ý cần phải bù điện giải.
- Ho, khó thở: dùng các thuốc giảm ho, bổ phế, thuốc làm loãng đờm (acetyl cystein, bromhexin), thuốc chống dị ứng, các thuốc làm giãn phế quản (salbutamol)…
- Dị ứng, mẩn ngứa: dùng các loại cây cỏ có tính mát, chống dị ứng hoặc các loại thuốc kháng histamin chống dị ứng thông dụng như chlorpheniramin, loratadine, certirizine…
- Căng thẳng, stress, mất ngủ: là tình trạng rất hay gặp trong mùa dịch, nên dùng các loại thảo dược có tính an thần nhẹ như củ bình vôi, cây nữ lang, lạc tiên, vông nem, tâm sen… Nếu quá căng thẳng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống thì có thể cần đi khám BS chuyên khoa thần kinh, tâm thần. Cân nhắc dùng melatonin hoặc các thuốc thủ nhẹ để tạm thời không bị quá sức, sau đó nên giảm dần liều.
- Viêm loét dạ dày tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản: là tình trạng cũng khá hay gặp, phần nhiều do căng thẳng và sử dụng quá nhiều loại thuốc. Cần tập thể dục, thư giãn, dùng các thuốc trung hòa acid dạ dày và bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa, chống co thắt… Các thuốc này thường phải được BS kê đơn các bạn nhé.
5. Dự phòng và điều trị biến chứng
- Dự phòng và chống đông máu: một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của Covid là rối loạn đông máu, từ đó tạo nên các cục máu đông gây ảnh hưởng đến hầu như tất cả mọi cơ quan trong cơ thể. Các loại thảo dược như rutin (có trong hoa hòe) ginkgo biloba (lá bạch quả), nattokinase (đậu nành lên men) có tác dụng khá tốt trong việc làm bền vững và duy trì sự đàn hồi của thành mạch.Trong trường hợp cần dùng thuốc, Bộ y tế cũng đã có hướng dẫn cách sử dụng thuốc chống đông tại nhà dành cho F0. Các thuốc ngừa đông máu thông dụng như aspirin hàm lượng thấp, clopidogel (chống kết tập tiểu cầu) hay ức chế yếu tố X hoạt hóa (apixaban, rivaroxaban), heparin phân tử lượng thấp (enoxaparin) có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các biến chứng của Covid. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của Bộ Y tế.
- Chống viêm (kèm theo là bảo vệ dạ dày): biến chứng nguy hiểm nhất của Covid là tình trạng viêm quá mức của các cơ quan do sai lệch của hệ miễn dịch khiến các chức năng sống của cơ thể bị suy kiệt. Loại thuốc kháng viêm và ức chế miễn dịch (corticoids) thông dụng nhất là dexamethasone hóa ra lại có tác dụng rất tốt nếu biết sử dụng đúng cách. Dexamethason hoặc Medrol là hai loại kháng viêm đường uống hay được dùng.TUY NHIÊN, dù đã có hướng dẫn rõ ràng của Bộ Y tế về cách dùng, nhưng qua quan sát, BS Hoàng thấy việc sử dụng sử dụng các thuốc nhóm này đang bị lạm dụng, nhà thuốc bán tràn lan, người dân bảo nhau uống không cần tham khảo ý kiến của nhân viên y tế.Xin các bạn nhớ, với nhóm thuốc này, nếu dùng sớm quá lại GÂY HẠI nhiều, khiến bệnh nhân nhân chóng rơi vào tình trạng nặng nề hơn. Thông thường, khi chỉ số SpO2 giảm thì mới bắt đầu tính đến việc sử dụng nhóm thuốc corticoids này.
- Chống bội nhiễm vi khuẩn/nấm: việc bị nhiễm virus khiến sức đề kháng của cơ thể giảm, công thêm các yếu tố ăn ngủ kém, căng thẳng… hoặc ngay cả việc dùng corticoids là điều kiện thuận lợi để các loại vi khuẩn, nấm bùng lên. Do đó cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng các loại kháng sinh phù hợp khi cơ thể bị bội nhiễm. Các loại kháng sinh đường uống thông dụng là amoxicillin/clavulanic, azithromycin, ceforuxim, levofloxacin…6. Một số thuốc được cho là có tác dụng chống Covid
- Melatonin liều cao: vốn là hormon giúp đạt được giấc ngủ sinh lý, tuy nhiên một số bài báo cho rằng, sử dụng melatonin liều cao có tác dụng chống oxy hóa, chống các gốc tự do, cũng giúp làm giảm các triệu chứng Covid.
- Budesonide dạng hít trị hen: vốn là một corticoids để ngừa hen suyễn, tuy nhiên có một số nghiên cứu cho thấy việc dùng thuốc này có tác dụng tốt chống Covid.
- Chloroquin/Hydroxychloroquin hay CQ/HCQ: vốn là thuốc chống sốt rét, có tác dụng điều biến miễn dịch. Tuy được cả cựu tổng thống Trump dùng nhưng hiệu quả của nhóm thuốc này vẫn chưa thực sự rõ ràng.
- Cochichin: vốn là một thuốc điều trị bệnh Goute và cũng có tác dụng điều biến miễn dịch, song cũng chưa có nhiều bằng chứng tin cậy chứng minh tác dụng thực sự trên Covid.
- Ivermectin: Vốn là thuốc trị bệnh ký sinh trùng trên động vật, song gần đây được dùng khá nhiều do đồn thổi về tác dụng chống Covid của nó. Song cũng như các loại nói trên, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu chứng minh được điều này.
- Fluvoxamine (trị trầm cảm): một số nghiên cứu mới đây cho thấy, việc sử dụng loại thuốc chống trầm cảm rẻ tiền này, có hiệu quả khá tốt trong điều trị Covid. Song, vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu quy mô lớn hơn, để có thể khẳng định điều này.
Nguồn: BS Nguyễn Huy Hoàng – Nhóm bsi Quân Y hỗ trợ online chăm sóc và điều trị F0 tại nhà