Dốc ngược bệnh nhân là một điều rất nguy hiểm, dù không phủ nhận tinh thần nhiệt tình giúp người hoạn nạn.
“Hôm nay trên mạng báo chí đang tung hô anh công an vác ngược một em bé bị đuối nước chạy vòng vòng quanh sân. Thật may mắn, em bé đó đã sống, nhưng mình cũng không biết em bé có bị dư chứng tổn thương não do thiếu oxy quá lâu hay không. Dù có phải là BS hồi sức cấp cứu không, nhưng chắc hẳn ai làm bác sĩ, chắc cũng sẽ có ý kiến giống mình. Tinh thần giúp đỡ người gặp hoạn nạn của anh công an thật là đáng quý, đó là điều không phải bàn cãi và đáng tuyên dương.
NHƯNG, giá như ở đất nước mình, tất cả các ngành nghề, mọi người đều được học CẤP CỨU NGỪNG TIM NGƯNG THỞ ngoại viện đúng cách, thì có lẽ sẽ có những mạng sống được cứu, sẽ ít đi những mảnh đời với di chứng tổn thương não thiếu oxy không hồi phục. Cũng chẳng trách anh công an được, có lẽ đã chẳng ai dạy anh. Và mình không muốn các bài báo với tiêu đề giật tít sẽ làm mọi người lầm tưởng.
Việc dốc ngược một người bị đuối nước ngưng tim ngưng thở chạy vòng vòng:
– LÀM TRÌ HOÃN cấp cứu ngưng tim ngưng thở, rút ngắn thời gian vàng cung cấp oxy cho cơ quan quan trọng như não, tăng tỉ lệ tử vong và di chứng tổn thương não thiếu oxy không hồi phục.
– KHÔNG làm nước trong phổi chạy ra ngoài
– Có thể làm dịch trong dạ dày trào ra ngoài, tăng nguy cơ hít sặc” (BS Phạm Quốc Văn)
Để phòng ngừa và xử trí đúng trẻ bị đuối nước, chúng tôi viết bài này để gởi đến quí phụ huynh cách sơ cấp cứu trẻ bị đuối nước
Mục lục nội dung
Cách sơ cứu
Sơ cứu tại chỗ và đúng kỹ thuật là quan trọng nhất, quyết định sự sống còn hay di chứng não của nạn nhân.
Cách sơ cứu đúng như sau:
– Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi mặt nước bằng cách đưa cánh tay, cây sào dài cho nạn nhân nắm, ném phao hoặc vớt nạn nhân lên
– Đặt nạn nhân nằm chổ khô ráo, thoáng khí
– Nếu nạn nhân bất tỉnh hãy kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực:
+ Nếu lồng ngực không di động tức là nạn nhân ngưng thở, hãy tiến hành ấn tim ngoài lồng ngực ở nửa dưới xương ức. Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỉ lệ 15/2 (2 cấp cứu viên) hoặc 30/2 (1 cấp cứu viên) trong 2 phút rồi đánh giá lại xem nạn nhân có thở lại được không ? môi có hồng không ? có phản ứng khi lay gọi kích thích đau không ? nếu không và phải tiếp tục các động tác cấp cứu này ngay cả trên đường chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế.
+ Nếu nạn nhân còn tự thở, hãy đặt nạn nhân ở tư thế an toàn là nằm nghiêng một bên để chất nôn dễ thoát ra ngoài nếu nạn nhân nôn ói
– Cởi bỏ quần áo ướt và giữ ấm bằng cách đắp lên người nạn nhân bằng chăn hay một tấm khăn khô
– Nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay cả khi nạn nhân có vẻ như bình thường hoặc đã hồi phục hoàn toàn sau sơ cứu vì nguy cơ khó thở thứ phát có thể xảy ra vài giờ sau ngạt nước
Những việc cần tránh
Phần lớn các nạn nhân bị ngạt nước khi đưa đến cấp cứu tại các bệnh viện không được sơ cứu hay sơ cứu không đúng cách dẫn đến tử vong hoặc di chứng não do thiếu oxy.
Các sơ cứu không đúng bao gồm:
– Bỏ nhiều thời gian cho việc xốc nước: động tác dốc ngược nạn nhân không cần thiết và không nên thực hiện vì thường lượng nước vào phổi rất ít chứ không phải phổi chứa đầy nước như người dân thường nghĩ. Lượng nước rất ít này sẽ được tống ra ngoài khi nạn nhân tự thở lại. Ngoài ra việc xốc nước còn làm chậm thời gian cấp cứu thổi ngạt và tăng nguy cơ hít sặc.
– Lăn lu: cho trẻ nằm sấp trên cái lu được để rơm nung cháy bên trong lăn lu qua lại nhằm mục đích “rút nước” trong cơ thể trẻ ra. Phương pháp này không hiệu quả, còn gây phỏng cho trẻ.
Các nạn nhân ngưng thở ngưng tim không được cấp cứu thổi ngạt và ấn tim tại nơi xảy ra tai nạn hoặc trong lúc vận chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế. Điều này làm cho não và các cơ quan thiếu oxy kéo dài, chết tế bào não dẫn tới tử vong và di chứng não nặng nề. Vì thế tốt nhất là phải cấp cứu thổi ngạt ngay khi đưa đầu nạn nhân lên khỏi mặt nước trước khi đưa vào bờ.
Phòng ngừa
– Không để trẻ nhỏ một mình ở nhà, đậy kín các vật chứa nước trong nhà
– Không cho trẻ chơi một mình gần ao, hồ, kênh, rạch, sông: luôn có người lớn đi theo
– Không cho bệnh nhân động kinh bơi
– Nên hướng dẫn tập bơi, cho trẻ học bơi
– Nhà trường lưu ý dặn dò học sinh cuối năm nghỉ hè về vấn đề đi bơi, hay chèo thuyền vùng sông nước rất nguy hiểm, không an toàn, cần có sự giám sát.
BS CKII Nguyễn Minh TiếnPhó (Giám Đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố)